Ung thư tinh hoàn và cách phát hiện

Do đó, ung thư tình hoàn thường được phát hiện trễ, gây tốn kém và khó khăn trong điều trị. 

Ung thư tinh hoàn là một căn bệnh phát triển từ những tế bào tinh hoàn, nam giới có thể  gặp ở mọi lứa tuổi, nhất là từ 16-30 tuổi.

Người ta nhận thấy đang có một sự gia tăng khá đều đặn về tỷ lệ mắc bệnh trong những thập niên vừa qua tại những nước công nghiệp hóa.

Hung thần thầm lặng

Về chủng tộc, tỷ lệ ung thư tinh hoàn ở người Trung Á cao hơn người da đen 4 lần.

Anh L.T.N. (25 tuổi, Đồng Nai) đã có bạn gái được gần một năm nay. Trong một lần “ân ái vòng ngoài”, bạn gái anh buột miệng nhận xét “gần đây phát hiện “hòn” bên phải của anh bị sưng, có kích thước lớn hơn “hòn” trái một cách rõ rệt”, khi cô ấy bóp nhẹ tinh hoàn thì anh còn cảm thấy nhói đau. Lúc đó, anh N. vẫn nghĩ có thể do quá hưng phấn nên mới có biểu hiện như vậy. Nhưng theo dõi 1 tuần, cảm giác đau ở tinh hoàn ngày càng rõ rệt hơn, anh N. bắt đầu thấy sợ và “khăn gói” lên Sài Gòn để khám. Sau khi được thực hiện một số xét nghiệm,anh N. rất sốc khi nhận được kết quả mình bị ung thư tinh hoàn. Anh bàng hoàng. Tính tới thời điểm đó, anh chưa thật sự làm “chuyện ấy”bao giờ. Anh cũng cứ ngỡ rằng, ung thư thì phải chừng 40-50 tuổi mới có nguy cơ bị bệnh.

Theo bác sĩ Nguyễn Hồ Vĩnh Phước – Chuyên khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân, TP. HCM,một số yếu tố có liên quan đến ung thư tinh hoàn bao gồm: tuổi, chủng tộc, tinh hoàn ẩn.Người ta thường phát hiện các trường hợp ung thư tinh hoàn vào các tuổi <10 tuổi, 20-40 tuổi và >60 tuổi. Trong đó từ 16-30 là độ tuổi có nhiều người mắc nhất. Về chủng tộc, tỷ lệ ung thư tinh hoàn ở người Trung Á cao hơn người da đen 4 lần. Ngoài ra, bệnh thường gặp ở người có tinh hoàn ẩn.

Có thể nói ung thư tinh hoàn thường diễn tiến thầm lặng, khiến người bệnh không để ý. Bệnh viện Ung Bướu, TP. HCM từng tiếp nhận bé trai 16 tuổi, trong quá trình chơi đá bóng với  bạn, em bị quả bóng văng vào vùng kín gây đau. Nhờ đi khám chỗ đau ấy mà bác sĩ đã kịp thời phát hiện bệnh nhân bị ung thư tinh hoàn giai đoạn đầu.

Một vài dấu hiệu bất thường mà người bệnh có thể lưu ý là sự thay đổi về kích thước, hình dạng của hai tinh hoàn hoặc của một tinh hoàn so với bên còn lại.Điều này có thể gây ra đau đớn nhưng cũng có thể không. Cảm giác nặng ở bìu hoặc cảm thấy đau vùng thắt lưng, bụng, háng.

Ung thư tinh hoàn cần phát hiện sớm

Để chẩn đoán bệnh, bệnh nhân sẽ được khảo sát xem có hạch ng bẹn, vùng xương chậu hay không.

Để chẩn đoán bệnh, bệnh nhân sẽ được khảo sát xem có hạch vùng bẹn, vùng xương chậu hay không. Sau đó, người bệnh được thực hiện các xét nghiệm như siêu âm tinh hoàn, chụp cắt lớp, xét nghiệm máu để tìm các chất chỉ thị ung thư.

Ung thư tinh hoàn xuất phát từ tinh hoàn, theo Hiệp hội Niệu khoa châu Âu (EAU), 90-95% những bướu tế bào mầm có nguồn gốc từ biểu mô mầm của tinh hoàn trưởng thành. Các ung thư tinh hoàn có thể ở 2 dạng: dạng thuần túy và dạng hỗn hợp.

Khoảng 5% ung thư tinh hoàn là những bướu mô đệm sinh dục xuất phát từ tế bào hỗ trợ cho sự trưởng thành của tinh trùng. Có khoảng 1% ung thư tinh hoàn do di căn từ nơi khác. Ung thư có thể phát triển, xâm lấn tại chỗ, di căn theo đường bạch huyết hoặc di căn xa vào các cơ quan khác trong cơ thể.

Với ung thư tinh hoàn giai đoạn sớm, người bệnh sẽ được phẫu thuật cắt tinh hoàn qua ngả bẹn. Tùy theo kết quả giải phẫu bệnh, bệnh nhân cần có các điều trị bổ túc.

Ví dụ, ung thư tinh hoàn loại thường gặp nhất là seminoma, người bệnh được xạ trị vùng hạch chậu cùng bên, có thể cần xạ trị thêm các hạch nằm sau phúc mạc. Mức độ thành công tùy thuộc rất nhiều yếu tố nhưng trên hết là việc phát hiện và điều trị sớm. Trong trường hợp phát hiện sớm, các bác sĩ có thể lấy trọn khối ung thư và theo dõi sát sau phẫu thuật.

Một số yếu tố khác có ảnh hưởng đến tiên lượng bệnh như: loại ung thư tinh hoàn, mức độ tiến triển, đáp ứng điều trị…Trong ung thư tinh hoàn loại seminoma, nếu là seminoma đơn thuần, giai đoạn lâm sàng I thì tỷ lệ sống 5 năm không tái phát là 95%. Nếu seminoma giai đoạn lâm sàng II, có hạch sau phúc mạc <5cm, tỷ lệ sống 5 năm không tái phát là 95%.

Học cách kiểm tra tinh hoàn

Cũng như nữ giới phải biết tự khám nhũ, nam giới nên tập thói quen tự khám tinh hoàn để phát hiện sớm ung thư tinh hoàn.

Cũng như nữ giới phải biết tự khám nhũ, nam giới nên tập thói quen tự khám tinh hoàn để phát hiện sớm ung thư tinh hoàn. Trong và sau khi tắm bằng nước ấm là thời điểm lý tưởng để kiểm tra bất thường ở tinh hoàn do nước ấm sẽ làm giãn bìu, da vùng bìu trở nên mềm hơn sẽ giúp bạn dễ dàng quan sát.

Cách tự kiểm tra: Giữ dương vật cố định một bên và dùng tay kiểm tra từng tinh hoàn một bằng cách lăn nhẹ nhàng đưa đi đưa lại các “hòn”, chú ý đến độ lớn nhỏ của tinh hoàn, sờ nắn xem có đau hay không. Nếu phát hiện khối nhân cứng hoặc bất thường nào khác, cần đến các bác sĩ nam khoa hoặc tiết niệu để được khám bệnh.

Người bệnh cần hết sức bình tĩnh khi phát hiện một khối cứng trong bìu. Nhiều trường hợp người bệnh bị viêm đuôi mào tinh nhưng không đến khám mà tìm kiếm thông tin trên internet nên nghĩ mình bị ung thư, dẫn đến bi quan. Việc quan tâm đến sức khỏe là điều rất tốt nhưng quan trọng hơn là có thái độ thích hợp khi phát hiện những bất thường về sức khỏe.

Một số người lo lắng việc mình sẽ mất hoàn toàn khả năng làm cha nếu bị ung thư
tinh hoàn. Tuy nhiên, theo các bác sĩ, tỷ lệ bệnh nhân bị ung thư tinh hoàn ở cả hai bên “trứng” rất thấp. Tất nhiên, khi hóa trị sẽ ảnh hưởng đến toàn thân, trong đó có cả bên tinh hoàn không bệnh. Nếu bệnh nhân muốn có con, các bác sĩ sẽ có những biện pháp giúp giữ lại tinh trùng.

. Tư vấn chuyên môn:
Bác sĩ Nguyễn Hồ Vĩnh Phước
Khoa Nam học, BV Bình Dân, TP. HCM
Lê Mai
Tạp chí Sức Khỏe