Tiền sản giật là tình trạng cao huyết áp kèm với phù nhiều, có nhiều đạm trong nước tiểu, chỉ xảy ra khi mang thai, nhất là khi thai từ 5 tháng trở đi.
Đến nay, chưa biết chính xác nguyên nhân gây ra tiền sản giật. Có giả thuyết cho rằng, thai nhi như vật lạ với cơ thể mẹ và gây phản ứng miễn dịch, tạo ra các biến động, trong đó có tình trạng tiền sản giật.
NHỮNG NGƯỜI THUỘC DIỆN “NGUY CƠ CAO”
 |
|
Người mang thai lúc tuổi còn quá trẻ hay quá lớn tuổi.
|
– Người mang thai lúc tuổi còn quá trẻ hay quá lớn tuổi.
– Người có tình trạng dinh dưỡng trước và trong lúc mang thai quá kém.
– Người có sẵn bệnh lý nội khoa như: cao huyết áp, bệnh thận, bệnh tự miễn, tiểu đường hoặc bị tiểu đường trong lúc mang thai (tiểu đường thai kỳ).
CÁC BIỂU HIỆN BẮT ĐẦU KHI THAI ĐƯỢC 5 THÁNG TRỞ ĐI
 |
|
Ảnh minh họa.
|
Huyết áp gia tăng: Phát hiện qua việc theo dõi huyết áp mỗi lần khám thai. Khi huyết áp tăng quá mức mà không kiểm soát được sẽ đưa đến tình trạng nhức đầu, nôn mửa, nặng nhất là co giật, hôn mê. Trong cơn co giật do cao huyết áp (gọi là cơn sản giật), thai phụ có khả năng bị xuất huyết não (giống như tình trạng mà ta gọi là tai biến mạch máu não trên người lớn tuổi có cao huyết áp).
Phù nhiều: Thường khi thai đã lớn có thể bị phù chân, do bụng to chèn ép tuần hoàn máu ở vùng chân, chủ yếu là các tĩnh mạch chân, gây ứ đọng dịch ở chân. Đây là dạng phù lành tính, chỉ ở chân, xuất hiện sau một ngày làm việc do đứng hay ngồi lâu, sẽ giảm sau khi nằm nghỉ ngơi (không phù vào buổi sáng mới thức dậy). Còn tiền sản giật sẽ gây phù nhiều hơn, không chỉ ở chân (khi nặng có thể thấy phù cả mặt). Tình trạng này không giảm sau nghỉ ngơi.
Nước tiểu có đạm: Phát hiện qua xét nghiệm nước tiểu khi đi khám thai. Do mất đạm nên kéo theo tình trạng phù ngày càng nhiều.
TÁC HẠI CHO MẸ VÀ CON KHI GẶP PHẢI TÌNH TRẠNG NÀY
Với mẹ:
– Tình trạng dinh dưỡng kém do mất đạm (thất thoát qua nước tiểu).
– Có thể gặp cơn co giật, xuất huyết não nếu huyết áp và co giật không thể kiểm soát được.
– Tổn thương trên một số cơ quan: gan, thận, não…
– Băng huyết khi sinh.
– Nhau bong non (thường sẽ gây chết con, mẹ rất nguy kịch, cần mổ cấp cứu để cứu mẹ). Lúc quá nặng có khi còn cần cắt tử cung. Điều này có nghĩa người mẹ không còn khả năng mang thai sau đó.
Với con:
– Vì sinh non nên con suy dinh dưỡng.
– Đôi khi, vì tình trạng sức khỏe bà mẹ quá kém, buộc lòng phải chấm dứt thai sớm dù con còn non tháng. Con không sống được khi ra đời.
NÊN PHÒNG NGỪA NHƯ THẾ NÀO CHO ĐÚNG?
– Khám thai đều đặn để phát hiện sớm bệnh, có cách điều trị và theo dõi phù hợp với tình trạng thai phụ.
– Nên kiểm tra sức khỏe khi quyết định có bé, nhằm phát hiện các bệnh lý nội khoa để điều trị ổn định trước khi mang thai.
KHI BỊ BỆNH, CẦN ĐIỀU TRỊ PHÙ HỢP
– Dùng thuốc hạ áp khi huyết áp của người mẹ quá cao.
– Dùng thuốc chống co giật khi có nguy cơ bị co giật.
– Có thể điều trị ngoại trú khi huyết áp cao vừa phải. Cần nhập viện khi huyết áp quá cao, có nguy cơ hay đang có co giật.
TIẾN TRIỂN CỦA BỆNH SAU KHI SINH
Thông thường, bệnh sẽ tự thuyên giảm sau khi sinh. |
Thông thường, bệnh sẽ tự thuyên giảm sau khi sinh. Khoảng ¾ trường hợp không còn nguy cơ sau sinh 48 giờ. Cá biệt có những trường hợp sau sinh mới xuất hiện bệnh hay cơn co giật do huyết áp tăng đột ngột. Thường đây là những trường hợp có bệnh lý tiềm ẩn không được phát hiện hay có những nguy cơ hình thành muộn sau sinh.
LẦN MANG THAI SAU, CÓ GẶP LẠI TÌNH TRẠNG NÀY?
Không hẳn mọi thai phụ đã bị tiền sản giật trong 1 lần mang thai sẽ lặp lại trong lần thai sau. Nhưng khi thai phụ có sẵn bệnh lý nội khoa trước mang thai và hình thành tiền sản giật trong khi mang thai, sẽ dễ bị tiền sản giật lặp lại, đặc biệt khi bệnh lý nội khoa không được ổn định.
BS. Đặng Lê Dung Hạnh
BV Hùng Vương
Tạp chí Sức Khỏe
