Cây đào tiên

Những ai sống ở quê, sẽ không lạ với cây đào tiên. Khi còn tươi, quả non có màu xanh um, ruột màu trắng. Đối với quả già, da thường có màu hơi vàng bóng, ruột chuyển dần màu tím than. (Có thể vì vậy mà người miền Trung ở nước ta còn gọi là trái bồng tơi).

Thoạt nhìn, quả đào tiên trông giống như quả bưởi nhưng quan sát kỹ sẽ thấy da quả đào tiên láng hơn. Cây đào tiên không cao lắm, khoảng 7-10m. Loại này rất dễ trồng, khoảng 3-4 năm là cho quả. Điểm đặc biệt của cây đào tiên là hoa và quả có thể mọc trên cành và cả thân cây.

Cách sử dụng quả đào tiên ở xứ người

 
Nghe chữ đào tiên, dễ hình dung đến cảnh Tôn Ngộ Không phá trộm vườn đào. Có lẽ vì thế mà người ta thường chọn trồng đào tiên trong vườn để trông có vẻ giống chốn bồng lai tiên cảnh? Cũng có thể nhưng nhiều người lớn tuổi ở nước ta thường chọn trồng cây đào tiên để làm thuốc.

Đào tiên có nguồn gốc từ Brazil. Theo các tài liệu của nước ngoài, quả đào tiên đã từng được người dân ở châu Phi, Nam Mỹ dùng để chế biến thuốc bằng cách: Lấy quả đào tiên đã già nạo lấy phần thịt bên trong, thái nhỏ cho vào nồi, đun nóng và đảo qua lại cho đến khi chín thì thêm đường vào, tạo thành sản phẩm giống như si-rô dùng để chữa ho và tốt cho phổi.

Một số nơi khác người ta dùng thịt quả đào tiên, chế biến với đường tạo ra sản phẩm dẻo dẻo dai dai, ăn vào để… kéo dài tuổi thọ.

Đến các bài thuốc dân gian ở xứ ta

Còn theo kinh nghiệm dân gian trong nước, người ta thường dùng quả đào tiên để chữa các bệnh như:

–  Lấy quả chín xào với rượu đế trắng, còn nóng để vào vải mỏng, đắp lên chỗ đau, bó lại hoặc bóp tay chân, có thể trị đau nhức khớp.

–  Nếu dùng quả chín phơi thả sương 1 đêm, sau đó phơi 2 nắng, ngâm rượu đế thơm ngọt và uống, sẽ có tác dụng trị nhức mỏi.

–  Cơm quả đào tiên phơi khô cho héo, đem sắc nước uống sẽ giúp ăn được, ngủ được; làm êm dịu những trường hợp bị căng thẳng thần kinh, tim hồi hộp; giúp người gầy yếu, suy dinh dưỡng cảm thấy khỏe hơn; giúp bổ phổi, chữa ho và làm dễ thở trong những trường hợp bị suyễn.

–  Nhuận trường, tẩy xổ, bằng cách: dùng ruột quả đào tiên làm mứt dẻo, ngày dùng 3 lần, mỗi lần khoảng 10g sau bữa ăn.

–  Làm thuốc trị tình trạng ăn uống kém, mất ngủ và dùng làm thuốc bổ: Sau khi hái quả đào tiên xuống, để từ lúc có vỏ màu xanh chuyển sang màu đen, đập lấy phần thịt bên trong (cũng màu đen) để ngâm rượu. Cứ ngâm 200g thịt quả đào tiên kèm 10 quả chuối sứ khô nướng vàng và đem ngâm với 2l rượu ngon, ngâm 10 ngày là có thể lấy ra dùng được. Ngày dùng3 lần, mỗi  lần một ly nhỏ. Nên dùng trước bữa ăn.

–  Tiếp nữa là kinh nghiệm dân gian dùng đào tiên để trị đau lưng, đau nhức xương, phong tê thấp. Tương tự như cách làm ở bài thuốc trên, nhưng thêm vào 200g rễ cây lá lốt (đã rửa sạch, sao vàng hạ thổ). Cách dùng và lượng dùng cũng tương tự.

–  Ngoài ra, quả đào tiên già chín cây cắt làm đôi, lấy ruột đen đem xào với khoảng 100g đường phèn. Nên nhớ: không đổ nước lã vào, để lửa nhỏ, xào liên tục trong khoảng 40 phút (giống như nấu chè đặc).

Công dụng: Giúp hỗ trợ trị ung thư gan, bổ thận.

Bên cạnh đó, bài thuốc này có thể giúp dễ đi tiêu và tăng cường khả năng chịu đựng của con người với khí hậu nóng, lạnh bên ngoài, làm hạ huyết áp, êm dịu thần kinh. Người ta còn truyền tai một công dụng khác của quả đào tiên là chữa bệnh tim, có lẽ do khi sử dụng, người bệnh có cảm giác đỡ mệt.

ĐỂ KHÔNG GIAN SỐNG XANH VÀ ĐẸP HƠN

–  Nếu nhà bạn có vườn rộng, nên chọn trồng cây đào tiên. Cây này rất dễ trồng, có thể chiết cành hoặc gieo hạt. Không tốn công chăm sóc. Cây có tán lá rộng, có thể che nắng, tạo cảnh quan tươi mát, thơ mộng. Quả có thể thu hoạch để dùng làm thuốc.

–  Bạn có thể mua cây giống ở các điểm bán cây giống, cây cảnh trên toàn quốc.

. Trần Văn Nghĩa (tổng hợp)
Tạp chí Sức Khỏe